W czepcu urodzona — rekonstrukcje rodzinne

В ЧЕПЦІ НАРОДЖЕНА – СІМЕЙНІ РЕКОНСТРУКЦІЇ
Художньо-дослідницький проєкт
Наталія Гладик

W CZEPCU URODZONA — REKONSTRUKCJE RODZINNE
Projekt artystyczno-badawczy
Natalia Hładyk

Tytułowy projekt jest moją rodzinną opowieścią o kobietach, które nie miały tyle szczęścia, co ja. Moje babki, prababki żyły w innych, trudnych czasach. Biednych, naznaczonych wojnami i deportacją. W wyniku ostatniego wydarzenia nasze rodzinne pamiątki zostały utracone, pozostały tylko wspomnienia mojej babci — Anny Adzymy z domu Dedła, która urodziła się w 1932 roku w zdyńskim przysiółku Ług (łem. Łuh, powiat gorlicki).

Oprócz zrekonstruowanych elementów kobiecego, łemkowskiego stroju, tj.: czepca, krezy, paciurków (korali), gerdanu oraz party (obrzędowe, weselne nakrycie druhny) na wystawie znajdziecie Państwo opisy, świadectwa i fotografie rodzinne. Tych ostatnich jest niewiele, głównie z lat 50. ubiegłego wieku. Starsze, przywiezione m.in. przez moją praprababkę z Ameryki, zostały zniszczone przez polskiego żołnierza na jednej ze stacji rozładunkowych PKP na Dolnym Śląsku.

Projekt ten traktuję bardzo osobiście, a wszystko to po to, by zrekonstruować wspomniane pamiątki, artefakty, które dawniej określały statut społeczny moich przodkiń. To tak, jakbym przywołała JE ponownie, dając im głos i przestrzeń.

JAKBY OŻYŁY — DLA MNIE I NASTĘPNYCH POKOLEŃ.

Rekonstrukcji wspomnianych wcześniej pięciu elementów dokonywałam na podstawie ustnych świadectw babci, kwerend muzealnych (opisów oraz eksponatów), a także archiwalnych fotografii pochodzących z Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie. Opierałam się na materiałach dotyczących środkowej Łemkowszczyzny — wsi Zdynia i Ług oraz sąsiednich miejscowości: Koniecznej, Gładyszowa, Krzywej, Czarnego, Lipnej, Radocyny i nieco dalszej Krynicy, zachowując łemkowskie nazewnictwo.
Nie mam 100% pewności, czy moje rekonstrukcje wiernie oddają ozdoby przodkiń, ponieważ babcia nie pamięta szczegółów.
Z WDZIĘCZNOŚCI UBIERAM I OZDABIAM JE TAK, JAKBYM CHCIAŁA JE WIDZIEĆ. CHCIAŁABYM, ŻEBY MIAŁY WSZYSTKO.

Jeśli mówi się o kimś, że jest w czepcu urodzony, oznacza to, że osoba ta ma szczęście.